Bụi mịn là gì? Tác hại và cách xử lý bụi mịn

Bụi mịn là gì?

Bụi mịn là những hạt vật chất rắn hoặc lỏng, lơ lửng và trôi nổi trong không khí. Các nhà khoa học đã phân chia thành nhiều loại bụi mịn, dựa trên kích thước của chúng, như PM1, PM2.5, PM10… Chữ PM là viết tắt của chữ tiếng Anh - Particulate Matter, có nghĩa là chất dạng hạt (rắn hoặc lỏng). Con số theo sau là kích thước của từng loại, tính theo micromet. 

Như vậy, chúng ta có thể hiểu bụi mịn PM10 có nghĩa là những dạng hạt rắn hoặc lỏng, có kích thước khoảng 10 micromet, tức là bằng khoảng 1/5 đường kính một sợi tóc, PM2.5 kích thước 2,5micromet (khoảng 1/20 sợi tóc) và PM1 kích thước 1 micromet, tương đương 1/50 đường kính sợi tóc…. Hầu hết các hạt bụi này đều không thể nhìn thấy bằng mắt thường, và dễ dàng xâm nhập vào cơ thể trong quá trình hô hấp.

Bụi mịn có thể sinh ra từ tự nhiên như cháy rừng, núi lửa, phấn hoa, bào tử nấm… Nhưng hầu hết các hạt bụi mịn có trong không khí đều đến từ các hoạt động của con người như đun nấu, giao thông, sản xuất….v.v. Nồng độ bụi mịn có xu hướng tăng cao mỗi năm.

Tác hại của bụi mịn

Bụi mịn có kích thước cực kỳ nhỏ, do đó có thể thâm nhập vào cơ thể, gây ra những tác dụng tiêu cực đến sức khỏe cũng như tâm lý của con người. 

Theo các nghiên cứu khoa học, nếu như các hạt bụi mịn PM10 chỉ có thể  gây kích ứng mắt, mũi, cổ họng thì các hạt PM2.5 có thể xâm nhập vào phổi, có thể làm giảm chức năng của phổi, gây viêm phế quản mãn tính, gây ra hen suyễn và ung thư phổi. Với các bệnh nhân đã bị phổi từ trước sẽ khiến cho bệnh tình trầm trọng hơn và tăng nguy cơ tử vong. Đặc biệt, PM1 có thể xâm nhập vào hệ tuần hoàn, và tác động đến tất cả các cơ quan trong cơ thể.

Theo một công trình nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới - WHO, có một mối liên hệ giữa nồng độ bụi mịn trong không khí và bệnh ung thư phổi. Cụ thể, mật độ PM10 trong không khí tăng lên 10 µg/m3 thì đồng nghĩa tỷ lệ mắc ung thư sẽ tăng lên 22%. Mật độ PM2.5 tăng thêm 10 µg/m3 thì tỷ lệ mắc ung thư phổi tăng tới 36%.

Bụi mịn cũng có thể gây là hàng loạt hậu quả nghiêm trọng như:

• Gây nên hiện tượng máu khó đông, nhiễm độc máu khiến cho hệ tuần hoàn bị ảnh hưởng nghiêm trọng, làm suy nhược hệ thần kinh, gây ra các bệnh về tim mạch.
• Bụi mịn cũng là nguyên nhân gây nhiễm độc máu nhau thai, khiến thai chậm phát triển, sinh ra bị thiếu cân, nguy cơ cao mắc các bệnh thần kinh và tự kỷ.
• Bụi mịn chứa nhiều kim loại nặng có khả năng gây ung thư hoặc tác động đến DNA gây đột biến gen.
• Bụi mịn và ô nhiễm không khí cũng có ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của não bộ, làm tăng nguy cơ đột quỵ và chứng suy giảm trí nhớ đặc biệt ở người trung niên.
• Các hạt bụi siêu mịn cũng là tác nhân gây nên chứng rối loạn tâm lý.

Cách xử lý bụi mịn

Bụi mịn luôn tồn tại trong không khí và có chiều hướng gia tăng theo thời gian. Và với những tác hại khủng khiếp, chúng ta nên áp dụng các biện pháp sau để phòng chống bụi mịn xâm nhập vào cơ thể:

• Đeo khẩu trang khi ra đường. Nên chọn loại có nhiều lớp, như lớp thô, lớp than hoạt tính, lớp kháng khuẩn để chống hít phải bụi
• Hạn chế di chuyển trên các tuyến đường đông đúc
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp, tập thể dục thường xuyên để tăng sức đề kháng
• Sử dụng máy lọc không khí để lọc bụi. Một số máy lọc không khí hiện nay có thể loại bỏ được hầu hết các bụi mịn. Chẳng hạn, Máy lọc không khí SafeAir 300 có trang bị màng lọc HEPA H13, đạt tiêu chuẩn Châu Âu EN1822. Bộ lọc HEPA H13 hiệu suất ≥ 99,95% ( MPPS Test hạt 0,1-0,2 µm). Ngoài ra, máy lọc này còn được trang bị thêm lọc thô, lọc Carbon chất lượng cao, có thể loại bỏ hoàn toàn bụi mịn, VOCs trong nhà.